VẤN ĐỀ TRONG THIẾT KẾ
Thiết kế nội thất bao gồm quy hoạch, bố trí và
thiết kế các không gian bên trong công trình – nhằm thỏa mãn yêu cầu về nơThiết kế nội thất bao gồm quy hoạch, bố trí và
thiết kế các không gian bên trong công trình – nhằm thỏa mãn yêu cầu về nơi ở,
bảo vệ và tạo điều kiện đến hình thức hoạt động của chúng ta, nuôi dưỡng niềm
hy vọng, thể hiện các ý tưởng kèm theo hoạt động của chúng ta, chúng tác động đến
trạng thái và nhân cách của chúng ta. Tóm lại, mục đích của thiết kế nội thất
là :
·
Hoàn thiện các chức năng
·
Làm
phong phú tính thẩm mỹ
·
Nâng
cao tâm lý người sử dụng đối với không gian bên trong
Mục đích của bất cứ thiết kế nào cũng là để bố trí các bộ phận của nó gắn
với tổng thể nhằm đạt được những mục tiêu nhất định. Trong TKNT, việc lựa chọn
các yếu tố được sắp xếp vào các mô hình không gian 3 chiều theo chức năng thẩm
mỹ và các nguyên tắc xử thế : MỤC TIÊU ---► CẢM NHẬN ---► SỬ DỤNG
địa cổ xưa, mà vẫn còn tồn tại cho tới ngày
nay, đã phát triển rất nhiều hình thức nhà tạm, lều bạt, lều tuyết, lều tepee
và lều yurt để giải quyết những vấn đề về cư trú trong một khí hậu đặc biệt với
những vật liệu có sẵn. Thế rồi, đơn giản là họ đem một ít vật dụng vào trong, đủ
để chúng ta có thể sắp xếp đồ đạc vào trong một túp lều khi đi cắm trại. Nội thất
xuất hiện là thực tiễn và hiển nhiên, theo cách riêng của nó, đó là điều tốt đẹp.
Những nền văn minh phát triển đã tìm ra những cách thích hợp để xây dựng nên những công trình công phu hơn, tạo nên những thể loại không gian nội thất của riêng họ. Người ta không thể nghĩ về không gian nội thất của một nhà thờ Gothic độc lập với cấu trúc của chính công trình, kính, những hoa văn gỗ chạm khắc, và những yếu tố trang trí khác tạo nên một tổng thể hoàn chỉnh, cả bên trong và bên ngoài. Ít nhất là cho đến thời kỳ hiện đại, những ngôi nhà tranh và nhà thôn quê luôn luôn được thiết kế và xây dựng theo những truyền thống đã ăn sâu vào lối sống của những người cư ngụ trong đó. Sự trang trí đồ đạc tiến hóa từ những truyền thống tương tự, sáng tạo nên những nội thất hoàn toàn phù hợp với những cấu trúc kèm theo, cùng với những tập quán và nhu cầu của cư dân sinh sống.
Cùng với sự phát triển của những công trình ngày càng công phu hơn dành cho giới quý tộc, thường là hoàng gia, những người chủ mà việc sở hữu một không gian nội thất có thể được so sánh với việc mặc một bộ trang phục thời trang như là việc thể hiện sự giàu có và quyền lực, gu thưởng thức và sự nổi bật. Nghề thiết kế đã bắt đầu hình thành trong thời Phục hưng như là kết quả của những thực hành mang tính truyền thống khắt khe cùng với cách suy nghĩ mang cá tính nhiều hơn đối với sự thiết kế cho từng thể loại. Xã hội công nghiệp hiện đại đã tạo ra thêm những sự phức tạp to lớn về công nghệ , cả về bản chất của tòa nhà cũng như những mục tiêu công năng khác. Cho dù những cái được và mất trong nền văn minh hiện đại là gì đi chăng nữa, thì rõ ràng chúng ta không thích trở lại với những cách sống đơn giản; do đó, thói quen sống trong những không gian nội thất là hiển nhiên. Điều này cho chúng ta một động cơ mạnh mẽ để cố gắng làm cho những không gian nội thất tiện nghi, hữu dụng, tươi vui và phù hợp tâm lý. Điều này trở nên quá rõ ràng đến nỗi chúng ta ít khi quan tâm tới mục đích của những việc làm này, trong khi lại muốn ổn định chỗ ở nhanh chóng.
Mỗi một hoàn cảnh sẽ có những lý do của riêng nó – lịch sử, kinh tế, công nghệ, hay những sự kết hợp khác nhau của những áp lực thực tế - nhưng rất nhiều những lời giải thích này hóa ra lại là những lý do. Chúng ta đã vượt qua những khó khăn về lịch sử, kinh tế và công nghệ để đạt được tất cả các thành tựu đáng ngạc nhiên. Chúng ta có thể bay vào không gian, truyền thông tin trực tiếp qua một khoảng cách lớn, tích lũy hàng khối những thông tin một cách tự động – thực tế, chúng ta có thể, lẽ dĩ nhiên, làm bất cứ điều đã từng được xem như là phi thường.
Chúng ta cũng có thể sáng tạo những không gian mà người ta có thể sống thoải mái, làm việc tốt và có những trải nghiệm vui vẻ qua một số rất lớn những ví dụ minh họa. Tuy nhiên những ví dụ này vẫn còn khác thường trong một thế giới mà trong đó, tất cả những môi trường nhân tạo thường là bất cứ thứ gì không tiện nghi và vui tươi. Chúng ta đã đánh mất cách tiếp cận truyền thống cho những giải pháp thân thiện, dễ dàng cho những vấn đề của không gian sống, và nền văn minh công nghiệp đã làm tình hình tệ hại hơn khi cung cấp những giải pháp toàn cầu hóa.
Dường như do những hạn chế về tư duy, một loại chướng ngại làm cho chúng ta khác biệt với môi trường của chúng ta hoặc, khi mà chúng ta không khác biệt thì làm cho chúng ta không còn thích hợp tới mức sẽ không bao giờ chịu đựng được trong một nền sản xuất dây chuyền, sự quản lý về tiền bạc, hoặc trong nghiên cứu khoa học. Các thị trấn, thành phố, và (thường là tệ nhất) là các ngoại ô được cho phép phát triển trong sự hỗn loạn hoặc rơi vào sự hủy hoại. Các tòa nhà được dựng lên với một số những quan tâm về chất lượng kỹ thuật (sức bền kết cấu, hệ thống máy móc) nhưng sự chú ý tới thiết kế là rất ít. Thực ra, động cơ chính cho việc xây dựng đôi khi là việc mang lại lợi nhuận nhanh chóng hơn là bất cứ những quan tâm nào đến việc sử dụng thực sự cho một khoảng thời gian lâu dài. Những không gian trong những công trình như thế thường giới hạn những khả năng thỏa mãn thực sự cho cuộc sống hay công việc.
Ngay cả khi chúng ta xây dựng với những động cơ tốt – trường học, bệnh viện, những công trình công cộng hoặc nhà ở cho riêng mình – thì công việc sắp đặt các không gian nội thất lại với nhau thường hay bị làm vụng theo nhiều cách. Bởi vì những thứ tạo thành một không gian nội thất quá quen thuộc – một căn phòng, một văn phòng, phòng khách, phòng ngủ, phòng bếp – nên nó dường như rõ ràng và dễ dàng sắp xếp. Tất cả các bằng chứng cho thấy rằng điều này không phải như vậy. Một không gian nội thất trở thành một thực thể rất phức tạp được tạo nên từ nhiều yếu tố mà để thành công về mặt hữu dụng, tiện nghi và thẩm mỹ, bằng cách này hay cách khác - phải thống nhất.
Có lẽ đa phần các không gian nội thất nhà ở được sắp xếp bởi chủ nhân của nó. Văn phòng và các không gian làm việc khác cũng được thiết kế, ít nhất là ở một mức độ nào đó, bởi những người sử dụng chúng. Trong khi điều này thường được những người tự làm chủ hay những người làm việc tại nhà yêu thích nhất, thì ngay cả những văn phòng công ty cũng thường xuyên được thiết kế, hoặc ít nhất là cải tạo bởi những người sử dụng. Những văn phòng có tiêu chuẩn thường để một mức độ linh hoạt nhất định, cho phép người sử dụng có thể điều chỉnh nội thất theo thị hiếu riêng của họ. Đó là một thực tế mà có rất nhiều các nội thất hầu như không thể coi là được thiết kế tất cả. Rất nhiều người sống trong các nội thất hình thành từ những căn phòng còn sót lại khi họ ngẫu nhiên tìm thấy chúng cộng với sơn từ thẻ màu tiêu chuẩn của những thợ sơn, thảm và màn treo được thừa kế, mượn hoặc lấy ngẫu nhiên tại một cửa hàng địa phương và đồ đạc thu được theo một cách nào đó hay một bộ đồ đạc theo bất cứ cách nào cho phù hợp. Nếu may mắn, những kết quả có thể có là sự tiện vừa đủ; thông thường hơn là một không gian vô tổ chức, bất tiện và không thoải mái, nếu không muốn nói là chán ngắt và vô hồn. Nếu điều này là thật về những không gian sống mà chủ nhân có đủ sự kiểm soát, thì không có gì ngạc nhiên là những không gian công cộng còn ở vào tình trạng tệ hại hơn nhiều. Quá nhiều các cửa hàng và văn phòng nhỏ, nhà hàng và những quán cà phê, các phòng trong trường học và học viện, bệnh viện, nhà máy, nhà ga hàng không và trạm xe buýt trở thành những mớ lộn xộn của những yếu tố không liên hệ mà dường như không có sự kết nối nào với nền văn minh tiến bộ đã sản sinh ra chúng.
Thế giới hiện đại của chúng ta cũng đầy những không gian được thiết kế với những nỗ lực và quan tâm, nhưng nỗ lực đã bị định hướng sai. Nhà ăn và cửa hàng, khách sạn và nhà nghỉ, văn phòng và các tòa nhà công cộng thường phản ánh những cố gắng thiết kế, nhưng mục đích thường là xúc tiến các sản phẩm hoặc dịch vụ và làm hài lòng những gì được nghĩ như là “ thị hiếu công chúng” – được định nghĩa như là một mẫu số chung thấp nhất. Rất nhiều các nội thất nhà nghỉ và đại lý cửa hàng fast-food là thí dụ cho loại nỗ lực thiết kế lạc đường kiểu này, thường dựa vào những kiểu mẫu náo nhiệt, bố cục màu sắc chói chang và những chi tiết cầu kỳ. Ngoài những sự đánh giá khá ảm đạm về hiện tượng thiết kế nội thất đang tồn tại, thì vẫn có những ngoại lệ. Chúng ta phải tìm thấy những công trình tốt và cố gắng nhớ những văn phòng, nhà hàng và đặc biệt là những nhà ở thực sự được mô tả như là một tác phẩm thiết kế.
Khi nội thất được thiết kế tốt, sự thành công là tất yếu. Đa số các nội thất tốt là kết quả của một trong hai cách tiếp cận.
Đầu tiên là việc sử dụng những người giỏi chuyên môn, tài năng và kỹ thuật thực hành tốt. Phần lớn những không gian hiện đại, đa dạng được giải quyết tốt bởi các chuyên gia có trình độ cao trong kỹ năng chuyên môn. Chúng ta đến các chuyên gia để điều trị y khoa, để tư vấn tài chánh, thậm chí là sửa xe hơi. Chúng ta chấp nhận ý tưởng rằng để trở thành một đầu bếp giỏi, một vận động viên quần vợt giỏi, hay một nhạc sĩ chấp nhận được thì cần phải học tập và thực hành. Một thái độ tương tự cũng nên tác động vào thiết kế nội thất, một nghề sẽ phải giải quyết các vấn đề về đồ đạc và ánh sáng, màu sắc và bố cục, sự dự trữ và nghệ thuật, nằm trong những yếu tố khác.
Cách tiếp cận thứ hai, bởi những cá nhân riêng biệt không được đào tạo bài bản, là học về những gì tác động vào thiết kế tốt một nội thất và suy nghĩ thật cẩn thận đến những quyết định cần thiết. Trở thành một nhà chuyên môn được đào tạo bài bản cũng cần nhiều nỗ lực như việc trở nên lành nghề trong bất cứ lĩnh vực phức tạp khác, nhưng học giải quyết những vấn đề nội thất chính trong nhà ở và văn phòng là nằm trong phạm vi tiến tới của bất kỳ cá nhân nhiệt huyết nào muốn vượt qua thử thách
Những nền văn minh phát triển đã tìm ra những cách thích hợp để xây dựng nên những công trình công phu hơn, tạo nên những thể loại không gian nội thất của riêng họ. Người ta không thể nghĩ về không gian nội thất của một nhà thờ Gothic độc lập với cấu trúc của chính công trình, kính, những hoa văn gỗ chạm khắc, và những yếu tố trang trí khác tạo nên một tổng thể hoàn chỉnh, cả bên trong và bên ngoài. Ít nhất là cho đến thời kỳ hiện đại, những ngôi nhà tranh và nhà thôn quê luôn luôn được thiết kế và xây dựng theo những truyền thống đã ăn sâu vào lối sống của những người cư ngụ trong đó. Sự trang trí đồ đạc tiến hóa từ những truyền thống tương tự, sáng tạo nên những nội thất hoàn toàn phù hợp với những cấu trúc kèm theo, cùng với những tập quán và nhu cầu của cư dân sinh sống.
Cùng với sự phát triển của những công trình ngày càng công phu hơn dành cho giới quý tộc, thường là hoàng gia, những người chủ mà việc sở hữu một không gian nội thất có thể được so sánh với việc mặc một bộ trang phục thời trang như là việc thể hiện sự giàu có và quyền lực, gu thưởng thức và sự nổi bật. Nghề thiết kế đã bắt đầu hình thành trong thời Phục hưng như là kết quả của những thực hành mang tính truyền thống khắt khe cùng với cách suy nghĩ mang cá tính nhiều hơn đối với sự thiết kế cho từng thể loại. Xã hội công nghiệp hiện đại đã tạo ra thêm những sự phức tạp to lớn về công nghệ , cả về bản chất của tòa nhà cũng như những mục tiêu công năng khác. Cho dù những cái được và mất trong nền văn minh hiện đại là gì đi chăng nữa, thì rõ ràng chúng ta không thích trở lại với những cách sống đơn giản; do đó, thói quen sống trong những không gian nội thất là hiển nhiên. Điều này cho chúng ta một động cơ mạnh mẽ để cố gắng làm cho những không gian nội thất tiện nghi, hữu dụng, tươi vui và phù hợp tâm lý. Điều này trở nên quá rõ ràng đến nỗi chúng ta ít khi quan tâm tới mục đích của những việc làm này, trong khi lại muốn ổn định chỗ ở nhanh chóng.
Mỗi một hoàn cảnh sẽ có những lý do của riêng nó – lịch sử, kinh tế, công nghệ, hay những sự kết hợp khác nhau của những áp lực thực tế - nhưng rất nhiều những lời giải thích này hóa ra lại là những lý do. Chúng ta đã vượt qua những khó khăn về lịch sử, kinh tế và công nghệ để đạt được tất cả các thành tựu đáng ngạc nhiên. Chúng ta có thể bay vào không gian, truyền thông tin trực tiếp qua một khoảng cách lớn, tích lũy hàng khối những thông tin một cách tự động – thực tế, chúng ta có thể, lẽ dĩ nhiên, làm bất cứ điều đã từng được xem như là phi thường.
Chúng ta cũng có thể sáng tạo những không gian mà người ta có thể sống thoải mái, làm việc tốt và có những trải nghiệm vui vẻ qua một số rất lớn những ví dụ minh họa. Tuy nhiên những ví dụ này vẫn còn khác thường trong một thế giới mà trong đó, tất cả những môi trường nhân tạo thường là bất cứ thứ gì không tiện nghi và vui tươi. Chúng ta đã đánh mất cách tiếp cận truyền thống cho những giải pháp thân thiện, dễ dàng cho những vấn đề của không gian sống, và nền văn minh công nghiệp đã làm tình hình tệ hại hơn khi cung cấp những giải pháp toàn cầu hóa.
Dường như do những hạn chế về tư duy, một loại chướng ngại làm cho chúng ta khác biệt với môi trường của chúng ta hoặc, khi mà chúng ta không khác biệt thì làm cho chúng ta không còn thích hợp tới mức sẽ không bao giờ chịu đựng được trong một nền sản xuất dây chuyền, sự quản lý về tiền bạc, hoặc trong nghiên cứu khoa học. Các thị trấn, thành phố, và (thường là tệ nhất) là các ngoại ô được cho phép phát triển trong sự hỗn loạn hoặc rơi vào sự hủy hoại. Các tòa nhà được dựng lên với một số những quan tâm về chất lượng kỹ thuật (sức bền kết cấu, hệ thống máy móc) nhưng sự chú ý tới thiết kế là rất ít. Thực ra, động cơ chính cho việc xây dựng đôi khi là việc mang lại lợi nhuận nhanh chóng hơn là bất cứ những quan tâm nào đến việc sử dụng thực sự cho một khoảng thời gian lâu dài. Những không gian trong những công trình như thế thường giới hạn những khả năng thỏa mãn thực sự cho cuộc sống hay công việc.
Ngay cả khi chúng ta xây dựng với những động cơ tốt – trường học, bệnh viện, những công trình công cộng hoặc nhà ở cho riêng mình – thì công việc sắp đặt các không gian nội thất lại với nhau thường hay bị làm vụng theo nhiều cách. Bởi vì những thứ tạo thành một không gian nội thất quá quen thuộc – một căn phòng, một văn phòng, phòng khách, phòng ngủ, phòng bếp – nên nó dường như rõ ràng và dễ dàng sắp xếp. Tất cả các bằng chứng cho thấy rằng điều này không phải như vậy. Một không gian nội thất trở thành một thực thể rất phức tạp được tạo nên từ nhiều yếu tố mà để thành công về mặt hữu dụng, tiện nghi và thẩm mỹ, bằng cách này hay cách khác - phải thống nhất.
Có lẽ đa phần các không gian nội thất nhà ở được sắp xếp bởi chủ nhân của nó. Văn phòng và các không gian làm việc khác cũng được thiết kế, ít nhất là ở một mức độ nào đó, bởi những người sử dụng chúng. Trong khi điều này thường được những người tự làm chủ hay những người làm việc tại nhà yêu thích nhất, thì ngay cả những văn phòng công ty cũng thường xuyên được thiết kế, hoặc ít nhất là cải tạo bởi những người sử dụng. Những văn phòng có tiêu chuẩn thường để một mức độ linh hoạt nhất định, cho phép người sử dụng có thể điều chỉnh nội thất theo thị hiếu riêng của họ. Đó là một thực tế mà có rất nhiều các nội thất hầu như không thể coi là được thiết kế tất cả. Rất nhiều người sống trong các nội thất hình thành từ những căn phòng còn sót lại khi họ ngẫu nhiên tìm thấy chúng cộng với sơn từ thẻ màu tiêu chuẩn của những thợ sơn, thảm và màn treo được thừa kế, mượn hoặc lấy ngẫu nhiên tại một cửa hàng địa phương và đồ đạc thu được theo một cách nào đó hay một bộ đồ đạc theo bất cứ cách nào cho phù hợp. Nếu may mắn, những kết quả có thể có là sự tiện vừa đủ; thông thường hơn là một không gian vô tổ chức, bất tiện và không thoải mái, nếu không muốn nói là chán ngắt và vô hồn. Nếu điều này là thật về những không gian sống mà chủ nhân có đủ sự kiểm soát, thì không có gì ngạc nhiên là những không gian công cộng còn ở vào tình trạng tệ hại hơn nhiều. Quá nhiều các cửa hàng và văn phòng nhỏ, nhà hàng và những quán cà phê, các phòng trong trường học và học viện, bệnh viện, nhà máy, nhà ga hàng không và trạm xe buýt trở thành những mớ lộn xộn của những yếu tố không liên hệ mà dường như không có sự kết nối nào với nền văn minh tiến bộ đã sản sinh ra chúng.
Thế giới hiện đại của chúng ta cũng đầy những không gian được thiết kế với những nỗ lực và quan tâm, nhưng nỗ lực đã bị định hướng sai. Nhà ăn và cửa hàng, khách sạn và nhà nghỉ, văn phòng và các tòa nhà công cộng thường phản ánh những cố gắng thiết kế, nhưng mục đích thường là xúc tiến các sản phẩm hoặc dịch vụ và làm hài lòng những gì được nghĩ như là “ thị hiếu công chúng” – được định nghĩa như là một mẫu số chung thấp nhất. Rất nhiều các nội thất nhà nghỉ và đại lý cửa hàng fast-food là thí dụ cho loại nỗ lực thiết kế lạc đường kiểu này, thường dựa vào những kiểu mẫu náo nhiệt, bố cục màu sắc chói chang và những chi tiết cầu kỳ. Ngoài những sự đánh giá khá ảm đạm về hiện tượng thiết kế nội thất đang tồn tại, thì vẫn có những ngoại lệ. Chúng ta phải tìm thấy những công trình tốt và cố gắng nhớ những văn phòng, nhà hàng và đặc biệt là những nhà ở thực sự được mô tả như là một tác phẩm thiết kế.
Khi nội thất được thiết kế tốt, sự thành công là tất yếu. Đa số các nội thất tốt là kết quả của một trong hai cách tiếp cận.
Đầu tiên là việc sử dụng những người giỏi chuyên môn, tài năng và kỹ thuật thực hành tốt. Phần lớn những không gian hiện đại, đa dạng được giải quyết tốt bởi các chuyên gia có trình độ cao trong kỹ năng chuyên môn. Chúng ta đến các chuyên gia để điều trị y khoa, để tư vấn tài chánh, thậm chí là sửa xe hơi. Chúng ta chấp nhận ý tưởng rằng để trở thành một đầu bếp giỏi, một vận động viên quần vợt giỏi, hay một nhạc sĩ chấp nhận được thì cần phải học tập và thực hành. Một thái độ tương tự cũng nên tác động vào thiết kế nội thất, một nghề sẽ phải giải quyết các vấn đề về đồ đạc và ánh sáng, màu sắc và bố cục, sự dự trữ và nghệ thuật, nằm trong những yếu tố khác.
Cách tiếp cận thứ hai, bởi những cá nhân riêng biệt không được đào tạo bài bản, là học về những gì tác động vào thiết kế tốt một nội thất và suy nghĩ thật cẩn thận đến những quyết định cần thiết. Trở thành một nhà chuyên môn được đào tạo bài bản cũng cần nhiều nỗ lực như việc trở nên lành nghề trong bất cứ lĩnh vực phức tạp khác, nhưng học giải quyết những vấn đề nội thất chính trong nhà ở và văn phòng là nằm trong phạm vi tiến tới của bất kỳ cá nhân nhiệt huyết nào muốn vượt qua thử thách
Nhận xét
Đăng nhận xét